in de klei

"Vergeet niet die poolse jongens te bellen, Manus. Ze moeten dit weekend hard aan de bak. Alles moet uit de grond. De schutbladen beginnen al los te laten." Het wordt een drukke week voor de twee broers. Teun regelt de planning, de veiling, en de overige geldzaken. Manus werkt op de akkers. Hij is beter met zijn handen. Hij kent de polen als zijn broekzak. Hij vertrouwt ze. "Ik bel ze straks. Mijn telefoon ligt in de keet, ik bel ze bij de koffie." "Niet vergeten, zoals bij de zomerkolen, ik ga niet weer mijn rug verruïneren" zegt Teun mopperig.
"Bel ze dan zelf, als je het beter kan !" is het antwoord van Manus. Zonder verder woorden te verspillen, rijden de twee mannen, schouder aan schouder, in hun oude Mercedes, over de smalle kaarsrechte weg, in de richting van de Dijk. Aan weerszijden van de weg staan de grijsgroene schutbladen kniehoog. De lage zonstand uit het westen laat weten dat de werkdag klaar is, en dat het zo'n beetje eind oktober is. De herfstkool moet uit de grond. Nog een paar weken en er komt een eind aan een half jaar bloemkool verbouwen. Dag in, dag uit. Meestal met zijn tweeën. Soms met de hulp van een paar polen. Een enkele keer met schoolverlaters. Manus haalt daar zijn neus voor op. Lekkere konten hebben die meiden wel, maar hun handen staan verkeerd. Ze klagen, en blijven zomaar weg. Omdat de broers niet meer met schoolverlaters willen werken, zijn ze met de teelt van Vrijsters gestopt. Dat scheelt een kleine oogst in juli, als de polen toch liever naar huis gaan Het geeft de broers de kans om de zomer met zijn tweeën door te komen, en zelf de akkers bij te houden. In de maanden juni en juli kunnen ze zelf de zomer- en herfstbloemkool in de kassen spenen en in de zomer uitzetten in de volle grond. Machinaal, met andere Andijker boeren, die bij toerbeurt de speenmachine gebruiken, om de iele plantjes in lange rijen in de volle grond te zetten. Dat is de mooiste tijd van het jaar. Een droge zomer, af en toe beregenen, de kolen zien groeien, en oppassen voor mijt. Teun kijkt uit naar de komende wintermaanden. Ze draaien samen een goed jaar. De bloemkool staat er goed bij. Als volgende week de akkers leeg zijn, dan gaat Teun de balans opmaken. Dan breekt een rustige tijd aan. Natuurlijk, straks gaan de bloembollen in de spaarakkers, en zijn er vroeg in het voorjaar wat bloeiende bollenakkers, maar tot de oogsttijd van de winterkool, eind april, is er overzicht. Tijd voor jezelf, voor een reisje naar de zon. Thailand in de winter. Het liefst samen met Manus. Twee broers, die van lekker eten, en van het goede leven houden. Die bijna een maand als god in Thailand kunnen leven, van de oogst van twintig trailers, met honderden blauwe plastic kratten, gevuld met bloemkolen.

"Ik kan het nummer van die polen niet vinden,Teun. Niet bij polen en niet bij Pavel, weet jij hoe die andere gasten heten ? Heb jij soms in mijn telefoonbestand zitten rommelen ? Ze stonden altijd bij de P." Teun zegt dat hij geen polen in zijn telefoon heeft staan. Hij betaalt per werkdag met een stapel geldbiljetten aan Manus. Manus regelt het wel verder onderling met de polen. Veertig euro per dagdeel, vijftig in het weekend. Komende zaterdag wordt denkelijk een dure dag. Op zondag wordt er niet gewerkt, of er moet na het weekend denkelijk regen komen. Manus komt tegen de middag eens kijken op het veld, vanuit zijn Mercedes, contant geld in de broekzak. Telt het aantal polen aan de band. Herkent tussen de mannen één poolse vrouw, blond haar, blauwe overall, goede kont, die van aanpakken weet. Droomt dat hij met haar in Thailand is. Wie weet.

Zaterdagavond gaan Teun en Manus in de Mercedes naar Wervershoof. Naar moeder in het Jozefhuis. Manus in zijn trui van vandaag. Teun in een schone overall, een bloemkool mee in een pan. De polen zijn klaar voor vandaag. Pavel gaat deze zaterdagavond met een paar maten bier drinken, in zijn bungalow van vakantiepark het Grootslag, waar hij al maanden woont, thuis, met twee kratjes uit de Lidl. Zondag is hij vrij, kijkt naar voetbal, met hoofdpijn, en maandagochtend gaat hij nog een laatste dag bloemkool snijden. Om 6 uur beginnen, wintertijd. In de klei. Dan op zoek naar ander werk. In West Friesland. Of in de buurt van Gdansk. De poolse vrouw heeft haar overall uit getrokken, de was draait, in haar huis in Hoogkarspel. Ze gaat vanavond naar de sauna, dromen alsof het daar Thailand is. Ze zit aan tafel en kijkt naar de man tegenover haar. Voor haar staan twee borden, met op elk bord een stuk Hema rookworst. Hij zet twee dampende pannen op tafel. Knipoogt naar zijn vrouw. Ze eten zwijgend. Aardappelen met bloemkool.